مهمان ناخوانده عنوان تئاتری است که لذت من از آن انصافا فراتر از حد تصورم پیش از حضور در سالن آمفی تئاتر شهید فتوحی دانشگاه صنعتی اصفهان در بهار امسال بود. نمایشنامۀ مهمان ناخوانده اثری ماندگار با مضمونی فلسفی از امانوئل اشمیت نویسندۀ معروف فرانسوی است که به مقطعی از زندگی زیگموند فروید متفکر و روانشناس معروف آلمانی در خلال جنگ جهانی دوم و موضع‌گیری‌های او در این رابطه می‌پردازد. این نمایشنامه شبی در سال 1938- پس از هجوم ارتش هیتلر به اتریش و قبل از عزیمت فروید به پاریس- را به نمایش می‌گذارد. دراین شب، فردی ناشناس که ادعای خدایی دارد به دیدار فروید می آید و گفتمانی فلسفی بین فروید و فردِ ناشناس شکل می‌گیرد که بسیار زیبا و جذاب است. همچنین این دیالوگ‌ها به زیرکی ناظر به مسائلی فلسفی و اگزیستانسیالیستی همچون مسالۀ وجود خداوند، مسألۀ شرور، زندگی و مرگ و مسائلی از این دست است.
در بخشی از نمایشنامه می‌خوانیم:
“این قرن، قرن جنون انسان های متکبر خواهد بود. ارباب طبیعت: و شما زمین را آلوده می کنین و ابرها رو سیاه! ارباب مواد: دنیا رو به لرزش درمی آرین! ارباب سیاست: توتالیتاریسم رو اختراع می کنین. ارباب زندگی: بچه هاتون رو از روی کاتالوگ انتخاب می کنین! ارباب بدنتون: چنان از بیماری و مرگ هراس دارین که به هر قیمتی حاضر می شین زندگی رو ادامه بدین، زندگی نه، باقی موندن، بی حس مثل یک گیاه توی گلخونه! ارباب اخلاق: فکر می کنین این انسان ها هستن که تمامی قوانین رو درست می کنن و چون همه ی ارزش ها یکیه، هیچی ارزش نداره! و خدای انسان ها پول خواهد شد، تنها خدایی که می مونه، توی تمام شهرها براش معبد خواهند ساخت، و در نبود خدا همه ی فکرها پوک می شن و از بین می رن.”
این تئاتر در ابتدا توسط چندنفر از دانشجویان فعال فنی‌مهندسی دانشگاه صنعتی اصفهان در بهار امسال در دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا شد. کارگردان و برخی بازیگران این تئاتر سال گذشته در دانشگاه صنعتی اصفهان دانشجوی من بودند و از تفکری فلسفی و دغدغه ای فرهنگی اجتماعی برخوردارند. در طی نمایش مهارت این بچه‌ها در اجرا و ادا کردن حق نمایشنامه اشمیت توسط آن‌ها، به شدت مرا تحت تاثیر قرار داده بود و به شخصه آن‌ها را جهت نمایش عمومی در سطح شهر ترغیب کردم. پس از تلاش های زیاد و طاقت فرسای این دوستان برای اجرای این تئاتر در سطح شهر، امروز باخبر شدم از فردا به مدت چهار روز این تئاتر در مجموعه فرشچیان اصفهان از ساعت 19 اجرا خواهد شد. استقبال شما از این تئاتر به خصوص در شهر اصفهان و به ویژه توسط دانشجویانی جوان، آتیه دار و مستعد، شاید باعث حضور مجدد آن‌ها برصحنۀ تئاتر در آینده خواهد شد!
محمدرضا واعظ شهرستانی
مدیر مؤسسۀ فرهنگی مطالعاتی پیدایش رویش دیگر