محمود نیکبخت گفت: حافظ در تمام طول زندگی خود، دیوان شعری فراهم نیاورد، چرا باید معروفترین غزلسرای فارسی زبان، مجهولترین شاعر نیز باشد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه اصفهان، محمود نیکبخت در نشستی با موضوع دلیل انحراف شناخت حافظ که به همت موسسه مطالعاتی رویش دیگر روز گذشته (دوشنبه) در تالار صائب دانشگاه اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: حافظ در تمام طول زندگی خود، دیوان شعری فراهم نیاورد، چرا باید معروفترین غزلسرای فارسی زبان، مجهولترین شاعر نیز باشد.
وی با بیان اینکه اشعار حافظ 20 سال پس از مرگش جمع آوری شد، افزود: مولانا به لحاظ طرز زندگی، خانقاه، اطرافیان و حتی غذایی که میخورد و عادات دیگرش کاملا شناخته شده است اما در مورد حافظ حتی یک جمله موثق نیز وجود ندارد.
این منتقد ادبی اضافه کرد: هر گروهی فارغ از جهت گیری، یک روایت یا خوانش خاص از حافظ دارد و بیشتر وجه تاویلی وجود دارد.
وی با بیان اینکه فرهنگ دریچهای برای شناخت افراد و افکارشان است، خاطر نشان کرد: فرهنگ برای گفت وگو است، فرهنگ به معنی رفتار انسانها است. از روی ظاهر و رفتار هر انسانی میتوان فرهنگش را تشخیص داد.
نیکبخت ادامه داد: بخشی از معضل شناخت حافظ، یک انحرافی است که بر زبان حاکم بر شعر کلاسیک فارسی ایجاد شده است. شعر کلاسیک فارسی بر اصل تدوین قافیه معرفی شده و دیوانهای شعر بر اساس قافیهها منظم شدهاند، به همین دلیل نمیتوان متوجه شد که شاعر در مقاطع مختلف زندگی خود چه نوع نگاهی داشته است، که دیوان حافظ نیز اینگونه است.
وی تاکید کرد: نقد امروز میتواند با استفاده از تکنیکهای زبان شناسی به کرونولوژی و سیر تغییر و تحول زمانی حافظ پاسخ دهد. شخصیت حافظ در دورههای مختلف زندگی تغییر میکند. برخی را خود در اشعارش گفته و برخی را میتوان با استفاده از تکنیکهای زبان شناسی دریافت.
این نویسنده اهل اصفهان اظهار کرد: در دیوان حافظ چند غزل وجود دارد که بسیار ضعیف است، در حدی که اگر این غزلیات در مجلسی خوانده شود، ایرادات بسیاری گرفته خواهد شد، ابیات زیر از این نمونه هستند:
…دلم را مشکن و در پا مینداز/ که دارد در سر زلف تو مسکن
چو دل در زلف تو بستهست حافظ/ بدین سان کار او در پا میفکن
وی به اشعار متفاوت حافظ اشاره و اضافه کرد: بسیاری از غزل های حافظ بر اساس واقعیتهای زمانه است، یعنی می توان زمان سرودن اشعار را متوجه شد و بهتر است بر اساس شان نزول ها، اشعار حافظ جمع آوری و تدوین شود.
وی با تاکید بر تعمیق خوانی غزلیات حافظ خاطر نشان کرد: ممکن است غزلی را صد بار خوانده باشیم اما متاسفانه در این غزلیات تعمق و تامل نمیکنیم، با تحقیق بر روی غزلیات حافظ میتوان متوجه کرونولوژی اشعار حافظ شد.
این مترجم به تفاوتهای شعر کلاسیک و امروزی اشاره و تصریح کرد: تکنیک و قالب شعر دیروز قراردادی است و نوع نگاه نیز مطلق و از زمین به آسمان است به طوری که زمین کمتر دیده میشود در حالی که تکنینک و قالب شعر جدید اینگونه نیست.
وی با بیان اینکه حافظ اوج بیانهای نقیضهای است و این موضوع در بسیاری از غزلیاتش مشهود است، افزود: بسیاری از اشعار حافظ زبان، نگاه، حرکت، کنش و تداوم کنش مرتبی وجود دارد و همچنین ابیات در یک غزل به هم پیوسته هستند
http://isfahan.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=33728